Białoborze


Białoborze – dawniej nazwa wsi zapisywana była jako Byaloboze (XV w.), Białoboże, Białoborki (1634), Białoborze i pochodzi od gatunku osiki, której spodnia strona liścia jest jasna – „biała”.  W miejscu noszącym dziś nazwę Hektary, gdzie dawniej był folwark, stwierdzono ślady osadnictwa z późnego średniowiecza. Pierwsza wzmianka o tej wsi pochodzi z dokumentu,  z roku 1421. Ze wzmianek historycznych wiadomo, że rządziła się według prawa polskiego, ale na mapie z 1846 roku zaznaczono tu grunt o nazwie Sołectwo Broniczyzna, co świadczy o lokacji na prawie niemieckim. Od XV wieku wieś była własnością królewską z częściowymi korzyściami przekazywanymi rycerstwu i szlachcie. W opisie Jana Długosza (1470-1480) wymienia się tu 80 łanów kmiecych. W 1500 roku Jan Ostroróg z Ostroroga daje Białoborze w dożywotnie użytkowanie swojej żonie Dorocie z Wrześni.W latach 1502-1506 Dorota toczy spór sądowy z synem  Achillesem i pasierbami Władysławem i Stanisławem o spadek po Janie Ostrorogu. Przedmiotem sporu , który po wygraniu przemocą, przez Stanisława , jest Białoborze.

 Bialoborze_zdjecia.JPG

W 1579 roku odnotowano, że jest tu 18 kmieci gospodarujących tylko na  7 łanach i trzech tzw. ubogich. W 1663 roku, po potopie szwedzkim, we wsi osadzono 3 kmieci.  Z opisu, z 1789 roku wiadomo, że we wsi znajduje się rozległy folwark, nastawiony na produkcję ziarna zbóż, a uprawiali je chłopi pańszczyźniani. Folwark obejmował dwór z drewna, trzy stodoły, spichlerz, oborę. Nie było tu wtedy karczmy ani młyna. W latach 40- ych XIX wieku, z terenu folwarcznego wydzielono grunt i utworzono wieś zagrodniczą o nazwie Nowe Piekło, którą zmieniono potem na Nowa Wieś. W 1846 roku folwark stanowiły: dwór, stajnie, spichlerz, stodoła, owczarnia murowana z kamienia, mieszkanie karbowego plecione ze słomy i oblepione gliną, mieszkanie polowego z drewna, karczma z drewna. Taki wizerunek wsi niewiele zmienił się do okresu międzywojennego. W roku 1925 teren folwarku rozparcelowano, a zabudowania zniknęły. W latach 1954-1972 gromadę Białoborze tworzyły okresowo wsie Nowy i Stary Falęcin, Dolne i Górne Klępie, Okrąglica, Stawek Okrąglica, Mietel Turski, Mietel Wójczański, Czyżów, Mietel Stopnicki. W roku 1969 siedzibę gromady przeniesiono do stopnicy, jednocześnie zmieniając nazwę na Stopnica II. W 1973 roku gromadę Stopnica II przyłączono do gromady Stopnica, tworząc jedną gminę Stopnica. Dzisiaj wieś Białoborze położona jest wzdłuż tej samej drogi co przed wiekami.


Źródło: D. Kalina, M. Mirowski „Miasto i gmina Stopnica. Dzieje i zabytki”